ანოტაცია

ნაშრომში განვიხილავთ, თუ როგორ გამოვიყენოთ ახლანდელი ღირებულების წესი ინვესტირების პრაქტიკულ პრობლემებთან მიმართებაში. სწორი საინვესტიციო გადაწყვეტილებები დაფუძნებულია წმინდა ახლანდელი ღირებულების წესზე. პირველ რიგში  უნდა გავერკვიოთ შემდეგ სამ საკითხში. პირველი: რისი დისკონტირება არის საჭირო? საჭიროა ფულადი ნაკადების დისკონტირება. მაგრამ კარგი პროგნოზი ლანგარზე  დადებული არ მოგვერთმევა. ხშირად ფინანსური მენეჯერი იძულებილია იმუშაოს „ნედლ“ მონაცემებეზე, რითაც მას ამარაგებენ სპეციალისტები საინჟინრო-საკონსტრუქტორო, საწარმოო, მარკეტინგული და სხვ. განყოფილებებიდან.ინფორმაცია ყოველთვის საჭიროებს გადამოწმებას, რამდენად არის ის სრული, შინაგანად შეთანხმებული და ზუსტი.

საკვანძო სიტყვები: წმინდა ფულადი ნაკადები, დისკონტირება,ინვესტირება, ფინანსური მენეჯმენტი, აქტივები

სწორი საინვესტიციო გადაწყვეტილებები დაფუძნებულია წმინდა ახლანდელი ღირებულების წესზე. პირველ რიგში  უნდა გავერკვიოთ შემდეგ სამ საკითხში. პირველი: რისი დისკონტირება არის საჭირო? საჭიროა ფულადი ნაკადების დისკონტირება. მაგრამ კარგი პროგნოზი ლანგარზე  დადებული არ მოგვერთმევა. ხშირად ფინანსური მენეჯერი იძულებილია იმუშაოს „ნედლ“ მონაცემებეზე, რითაც მას ამარაგებენ სპეციალისტები საინჟინრო-საკონსტრუქტორო, საწარმოო, მარკეტინგული და სხვ. განყოფილებებიდან. ინფორმაცია ყოველთვის საჭიროებს გადამოწმებას, რამდენად არის ის სრული, შინაგანად შეთანხმებული და ზუსტი. ამის შემდეგ ფინანსურმა მენეჯერმა ინფორმაციის ამ გროვაში ძალიან დიდი სიფრთხილით, უნდა მოიძიოს ფულადი ნაკადები, რომ შემთხვევით მასში არ აერიოს საბუღალტრო მონაცემები, რომლებიც ფულადი ნაკადების მსგავსად გამოიყურება, მაგრამ სინამდვილეში ის არ არის.

მეორე კითხვა: როგორ შეკრას ფინანსურმა მენეჯერმა გაბნეული ინფორმაცია ისე, რომ ისინი  საბოლოო ფულადი ნაკადების პროგნოზირებისთვის გამოდგეს? ეს მოითხოვს საგადასახადო ვალდებულებების გულდასმით აღრიცხვას, საბრუნავი კაპიტალის ბრუნვაში ცვლiლებების გათვალისწინებას, ინფლაციის განსაზღვრას, აგრეთვე იმ „სალიკვიდაციო ღირებულების“ გათვლას, რომელიც უნარჩუნდება მოწყობილობა-დანადგარებს და სხვა ქონებას პროექტის დამთავრების დროისათვის.

და, ბოლოს, მესამე კითხვა: როგორ გამოვიყენოთ წმინდა ახლანდელი ღირებულების წესი ინვესტირების დროს საწარმოში ან მოწყობილობებში, რომელთაც გააჩნიათ ეკონომიკური სიცოცხლის სხვადასხვა ხანგრძლივობა. წარმოვიდგინოთ, რომ, მაგალითად, არჩევანი უნდა გავაკეთოთ დაზგა Y-ს, რომელსაც გააჩნია  ექსპლუატაციის 5 წლიანი ვადა და დაზგა Z-ს შორის რომელსაც აქვს  10 წლიანი ვადა.  დაზგა Y-ის ინვესტიციის ახლანდელი ღირებულება და საექსპლუატაციო დანახარჯები მთელი ეკონომიკური სიცოცხლის განმავლობაში, ბუნებრივია, ნაკლებია ვიდრე დაზგა Z-ის, რადგან უკანასკნელი გამოიყენება ორჯერ უფრო მეტი დროის განმავლობაში. ნიშნავს თუ არა ეს, რომ ამ შემთხვევაში Y-ი საუკეთესო ვარიანტია? რა თქმა უნდა არა.

როგორ უნდა გამოვსახოთ აქტივებში ინვესტიციის ახლანდელი ღირებულება და საექსპლუატაციო დანახარჯები ეკვივალენტური წლიური დანახარჯებით, ანუ აქტივების შესყიდვაზე და ექსპლუატაციაზე ერთობლივი დანახარჯები ერთ წელზე გაანგარიშებით. ამას გარდა,  ეკვივალენტური წლიური დნახარჯების საფუძველზე როგორ მივიღოთ გადაწყვეტილებები იმ შესაფერისი დროის შესახებ, როდესაც საჭიროა მოძველებული მოწყობილობის გამოცვლა.

მოკლე და გრძელვადიან მოწყობილობებს შორის, ან ახალ და არსებულ საწარმოო სიმძლავრეებს შორის  არჩევანის გაკეთების დროს, თითქმის ყოველთვის არსებობს პროექტების ურთიერთგავლენის პრობლემა. როდესაც ერთ პროექტთან დაკავშირებული გადაწყვეტილება განუყოფელია მეორე პროექტთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებისა, ან მომავალი გადაწყვეტილებების.  ამ თავის დასასრულს ჩვენ გავარჩევთ პროექტების ურთიერთზეგავლენის ამსახველ რამდენიმე მაგალითს, სადაც ხდება კერძოდ შემდეგი დილემის ილუსტრირება: ინვესტირება მიზანშეწონილია დღეს თუ უმჯობესია კაპიტალდაბანდების გადადება რაღაც დროით.

რისი დისკონტირება არის საჭირო? ამ კითხვაზე პასუხის გაცემისას ყოველთვის უნდა მისდიოთ სამ ძირითად პრინციპს:

1. მნიშვნელობა გააჩნია მხოლოდ ფულად ნაკადებს.
2. ყოველთვის უნდა გავითვალისწინოთ ნაზარდი ფულადი ნაკადები;
3. აუცილებელია თანმიმდევრულობის დაცვა ინფლაციასთან მიდგომის დროს.

ვცადოთ ავხსნათ თითოეული ეს პრინციპი.

პირველი და ყველაზე  მნიშვნელოვანი გარემოება მდგომარეობს იმაში, რომ წმინდა ახლანდელი ღირეულება დამოკიდებულია მომავალ ფულად ნაკადებზე. ფულადი ნაკადი  ძალიან მარტივი ცნებაა: ეს უბრალოდ არის სხვაობა მიღებულ და გადახდილ თანხებს შორის. მიუხედავად ამისა, ბევრი ადამიანი ერთმანეთში ურევს ფულად ნაკადს და ბუღალტრულ მოგებას.

ბუღალტრები იწყებენ ცნებებით „შემოსავალი“ და “გასავალი“, მაგრამ იმისათვის, რომ მივიღოთ ბუღალტრული მოგება, ისინი ახდენენ ამ შემავალი მონაცემების კორექტირებას ორი ძირითადი გზით. პირველ რიგში, ისინი მიისწრაფვიან აჩვენონ მოგება მაშინ, როდესაც ის გამომუშავებულია და არა მაშინ, როდესაც კომპანია და მყიდველი ფაქტობრივად ანაღდებენ ანგარიშებს. მეორე რიგში, ბუღალტრები ფულადი სახსრების გადინებას ყოფენ ორ ჯგუფად: მიმდინარე ხარჯები და კაპიტალური დანახარჯები. მოგების გაანგარიშების დროს ისინი  ფულადი შემოსულობებიდან აკლებენ მიმდინარე ხარჯებს მაგრამ არ აკლებენ კაპიტალურ დანახარჯებს. ამის ნაცვლად წლების განმავლობაში ჩამოწერენ კაპიტალური დანახარჯების ამორტიზაციას და ყოველწლიურად აკლებენ მოგებიდან საამორტიზაციო ანარიცხებს. ასეთი პროცედურების შედეგად ზოგიერთი ფულადი ნაკადი ხვდება მოგების შემადგენლობაში და ზოგიერთი გამოირიცხება მოგებიდან.  მოგება კი მცირდება საამორტიზაციო  ანარიცხების სიდიდით, რომლებიც სულაც არ წარმოადგენენ ფულად ნაკადებს  [1, 53].

ყოველთვის არ არის ადვილი ტიპური სააღრიცხო მონაცემების გადაყვანა უკან, რეალურ ფულში. თუკი ეჭვი გვეპარება ფულადი ნაკადის რეალურ სიდიდეში, უბრალოდ შემოსული თანხებიდან უნდა გავაკლოთ დახარჯული თანხები. არ უნდა ვიქონიოთ იმის იმედი, რომ ფულადი ნაკადის განსაზღვრას შეძლებთ სააღრიცხო მონაცემების რუტინული საბუღალტრო პროცედურებით, დამატებითი შემოწმების გარეშე.

სრულყოფილად უნდა შევაფასოთ ფულადი ნაკადები გადასახადების შემდგომ გამოხატულებაში. ზოგიერთი ფირმა არ აკეთებს შესწორებას გადასახადებზე. ისინი ცდილობენ ამ შეცდომის გადაფარვას გადასახდელამდელი ფულადი ნაკადების დისკონტირებით იმ განაკვეთით, რომლებიც აღემატება მოზიდული კაპიტალის ალტერნატიულ დანახარჯებს. სამწუხაროდ, არ არსებობს დისკონტირების განაკვეთის მსგავსი  კორექტირების საიმედო ფორმულა.

ყველაფერთან ერთად, უნდა დავრწმუნდეთ, რომ ფულადი ნაკადები აიღება მათი წარმოქმნის მომენტში და არა მაშინ, როდესაც სრულდება სამუშაოები ან წარმოიქმნება დავალიანება. მაგალითად, გადასახადების დისკონტირება უნდა მოხდეს მათი ფაქტობრივი გადახდის თარიღიდან და არა იმ თარიღიდან, როდესაც საგდასახადო ვალდებულებები ფიქსირდება ფირმის ბუღალტრულ ანგარიშებში  [1, 55].

პროექტის ღირებულება დამოკიდებულია ყველა დამატებით ფულად ნაკადებზე, რომლებიც წარმოიქმნება პროექტის მიღებასთან დაკავშირებით. არსებობს რამდენიმე გარემოება, რომელთა გათვალისწინება აუცილებელია, როდესაც ვაპირებთ განვსაზღვროთ როგორი ფულადი ნაკადი უნდა მივიღოთ მხედველობაში.

არ უნდა ავურიოთ ერთმანეთში საშუალო უკუგება დამატებით უკუგებაში. 

მენეჯერების უმრავლესობას  დანაკარგის  შემდეგ ეშინიათ ფულის შემდგომი დაბანდების. ისინი ცდილობენ, თავი აარიდონ დამატებითი სახსრების ინვესტირებას ზარალის მომტან ქვედანაყოფებში. მაგრამ ზოგჯერ შეიძლება შევხვდეთ ამის საპირისპირო სიტუაციას, როდესაც ზარალიან წარმოებაში დამატებითი ინვესტიციის წმინდა ახლანდელ ღირებულებას გააჩნია არათუ დადებითი, არამედ საკმაოდ დიდი მნიშვნელობა.

და ისევ პირიქით, ერთხელ წარმატებულად დაბანდებული სახსრების შემდეგ ყოველთვის არც ახალი ფულის ჩადებას აქვს აზრი. ქვეგანყოფილებამ, რომელიც ადრე ხასიათდებოდა კარგი რენტაბელობით, შესაძლოა დაკარგოს ხელსაყრელი შესაძლებლობები.

მოვიყვანოთ მაგალითი, რომელიც გვიჩვენებს რა განსხვავებაა საშუალო და მზარდ შემოსავალს შორის. დავუშვათ, სარკინიგზო ხიდს ესაჭიროება სასწრაფო რემონტი. ხიდის არსებობის შემთხვევაში რკინიგზა შეძლებს ფუნქციონირების გაგრძელებას, ხიდის გარეშე არ იქნება რკინიგზაც. ამ შემთხვევაში სარემონტო სამუშაოებიდან უკუგება მოიცავს ყველა სარგებელს რკინიგზიდან. ინვესტიციის წმინდა ახლანდელი ღირებულება მზარდი ფულადი ნაკადების გათვალისწინებით შეიძლება აღმოჩნდეს ძალიან დიდი. რა თქმა უნდა, ეს უკუგება უნდა „გასუფთავდეს“ ყველა დანაკარგისგან და შედგომი რემონტის დანახარჯებისგან. წინააღმდეგ შემთხვევაში კომპანია რისკავს, ჩაერთოს არარენტაბელური რკინიგზის ნაწილების უსარგებლო მშენებლობაში [3, 63].

მნიშვნელოვანია პროექტების ყველა იმ გვერდითი ეფექტის გათვალისწინება, რომლებიც მოქმედებს დანარჩენ ბიზნესზე. მაგალითად, სარკინიგზო განტოტებას თავისთავად შესაძლოა ჰქონდეს უარყოფითი წმინდა ახლანდელი ღირებულება, მაგრამ თუ იგი უზრუნველყოფს ძირითად ხაზზე დამატებით გადაზიდვებს, მასში ღირს ფულის დაბანდება.

გვერდითმა ეფექტებმა შეიძლება თავი იჩინოს შორეულ მომავალში. როდესაც GE ან  Pratt&Whitney,  ან   Rolls Royce იწყებენ ახალი რეაქტიული ძრავის პროექტირებას და და წარმოებას, ფულადი ნაკადის მოდინება არ  შემოიფარგლება მხოლოდ მზა პროდუქციის გაყიდვიდან მიღებული ამონაგებით. გაყიდვის შემდეგ თითოეული ძრავა იმუშავებს 20 წელი ან მეტი და მთელი ამ დროის განმავლობაში იარსებებს სტაბილური მოთხოვნა სათადარიგო ნაწილებზე. ბევრი ძრავის მწარმოებელი კარგ მოგებას იღებს თავისი პროდუქციის ტექნიკური მომსახურების და რემონტის შედეგად. დასასრულ, მას შემდეგ, რაც ძრავა ექსპლუატაციაში გავიდა, იხსნება მისი მოდიფიკაციის, სრულყოფის და გამოყენების ახალი შესაძლებლობები. ყველა ეს „თანმხლები“ საქმიანობის სახე წარმოშობს მნიშვნელოვან მზარდ ფულად  ნაკადებს [2, 33].

წმინდა საბრუნავი კაპიტალი (ხშირად მას უწოდებენ უბრალოდ საბრუნავ კაპიტალს) წარმოადგენს სხვაობას მიმდინარე აქტივებსა და კომპანიის მოკლევადიან ვალდებულებებს შორის. მიმდინარე (საბრუნავი) აქტივები შედგება ძირითადად ფულადი საშუალებების, დებიტორული დავალიანების (კლიენტების გადაუხდელი ანგარიშების). ნედლეულის მარაგისა და მზა პროდუქციისგან. მოკლევადიანი ვალდებულებები ქმნის ძირითადად კრედიტორულ დავალიანებას (ეს გადაუხდელი ანგარიშებია). პროექტების უმრავლესობა მოითხოვს საბრუნავ კაპიტალში დამატებით ინვესტიციებს. ამიტომ ფულადი ნაკადის პროგნოზში აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ ასეთი ინვესტიციები. მეორე მხრივ, როდესაც პროექტი სრულდება,  როგორც წესი, შეგვიძლიათ ავინაზღაუროთ  ჩვენ მიერ განხორციელებული ზოგიერთი ინვესტიცია. სწორედ ეს უნდა განვიხილოთ როგორც ფულადი სახსრების მოდინება.

რესურსების ფასს შესაძლებელია ჰქონდეს მნიშვნელობა საინვესტიციო გადაწყვეტილებების მიღების დროს მაშინაც კი, როდესაც ფულადი სახსრების რეალურ მოძრაობას არ აქვს ადგილი (ანუ როდესაც ფული ხელიდან ხელში არ გადაიცემა). დავუშვათ, მაგალითად, რომ ახალ სამრეწველო საწარმოში გამოიყენება მიწის ნაკვეთი, რომელიც სხვა პირობებში გაიყიდებოდა 100 ათას დოლარად. ეს უქმი რესურსი არ არის. მასთან დაკავშირებულია ალტერნატიული დანახარჯები, რომლებიც წარმოადგენს იმ ფულს, რომლის მიღებაც შეეძლო კომპანიას, თუ უარს იტყოდა პროექტზე და გაყიდდა მიწას ან მოუძებნიდა მას სხვა პროდუქტიულ გამოყენებას.

ეს მაგალითი გაფრთხილებაა იმის შესახებ, რომ არ შეიძლება  მსჯელობა ისე, რომ შევადაროთ ერთმანეთს სიტუაცია პროექტამდე და პროექტის შემდეგ. უფრო სწორი იქნება ერთმანეთს შედარდეს სიტუაცია პროექტით და უპროექტოდ. მენეჯერმა, რომელიც ერთმანეთთან ადარებს მაჩვენებლებს პროექტის განხორციელებამდე და მერე, შესაძლებელია მხედველობიდან გაუშვას მიწის ღირებულება, რადგანაც ფირმა ფლობს მას მანამდეც და შემდეგაც:

თუ შევადარებთ ორ „შემდეგ“-ს დავინახავთ, რომ პროექტის მიღების შემთხევაში ფირმა უარს ამბობს 100 ათ. დოლარზე. ეს დასკვნა ძალაში რჩება მაშინაც, როდესაც მიწა არ გაიყიდება, მაგრამ ეღირება ფირმისთვის 100 ათ. დოლარი მისი გამოყენების სხვა ვარიანტის შემთხვევაში.

ზოგჯერ ძალიან ძნელია ალტერნატიული დანახარჯების  განსაზღვრა.  მაგრამ თუკი შესაძლებელია რესურსის თავისუფლად გაყიდვა, მასთან დაკავშირებული ალტერნატიული დანახარჯები უბრალოდ ტოლია მისი საბაზრო ფასის,  სხვაგვარად შეუძლებელია. თუ მიწის ნაკვეთის ღირებულება ფირმისთვის ნაკლებია მის საბაზრო ფასზე, ფირმა გაყიდის მას. მეორე მხრივ, მიწის გამოყენების ალტერნატიული დანახარჯები კონკრეტულ პროექტში ვერ გადააჭარბებს ანალოგიური ნაკვეთის შესასყიდ ფასს [2, 35].

დაუბრუნებელი დანაკარგი წარმოადგენს წარსულში მომხდარი ფულის ნაკადის შეუქცევად გადინებას. რადგან დაუბრუნებელი დანაკარგები მიეკუთვნება წარსულს, მათზე უკვე ვეღარ იმოქმედებს პროექტის მიღება-არმიღებასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილება. ამიტომ სჯობს მათ ყურადღება აღარ მივაქციოთ.

ამას ხშირად ივიწყებენ. მაგალითად 1971 წელს კომპანია Lockheed-ი ცდილობდა საბანკო კრედიტის ფედერალური გარანტიის მოპოვებას თვითმფრინავ TriStar-ის შესაქმნელად სამუშაოების გასაგრძელებლად. Lockheed-ი და მისი მომხრეები თვლიდნენ, რომ სისულელე იქნებოდა იმ პროექტზე უარის თქმა, რომელზედაც უკვე დახარჯულია 1 მლრდ დოლარი. Lockheed-ის კრიტიკოსები ამ მოსაზრების წინააღმდეგ გამოდიოდნენ. მათი აზრით, არანაკლებ სისულელეა პროექტის გაგრძელება, რომელიც პერსპექტივაში არ მოიტანს დამაკმაყოფილებელ მოგებას ამ 1 მლრდ. დოლარზე. ორივე მხარეს დაუბრუნებელ დანკარგებთან დაკავშირებით მცდარი წარმოდგენა გააჩნდა: 1 მლრდ დოლარის უკან დაბრუნება უკვე შეუძლებელია. ამიტომ მას აღარ გააჩნია მნიშვნელობა.

როგორც უკვე ვახსენეთ, ბუღალტრის მიზნები ყოველთვის არ ემთხვევა საინვესტიციო ანალიტიკოსის მიზნებს. ეს ეხება ზედნადები ხარჯების განაწილებასაც. ზედნადები ხარჯების შემადგენლობაში შედის ისეთი სტატიები, როგორიც არის ადმინისტრაციული პერსონალის ხელფასი, შენობის არენდის გადასახადი, გათბობა და ელექტრობა. შეუძლებელია მსგავსი ხარჯების პირდაპირ მიკუთვნება რომელიმე პროექტისთვის. მაგრამ, ასე თუ ისე, უნდა მოხდეს მათი ანაზღაურება. ამიტომ, როდესაც ბუღალტერი ანაწილებს დანახარჯებს ფირმის პროექტებს შორის, ის, როგორც წესი, ახდენს ზედნადების ხარჯების  დარიცხვასაც. მაგრამ ჩვენი ფულადი ნაკადების ზრდის პრინციპის თანახმად, ინვესტიციის შეფასების დროს უნდა გავითვალისწინოთ მხოლოდ პროექტით შექმნილი დამატებითი დანახარჯები. პროექტმა შესაძლებელია მოითხოვოს დამტებითი ზედნადები ხარჯები - შეიძლება არც მოითხოვოს. განსკუთრებული სიფრთხილით უნდა მოვექცეთ იმ დაშვებას, რომ ზედნადები ხარჯების განაწილება, რომელსაც ბუღალტერი ახდენს, ნამდვილად ასახავს დამატებით ხარჯებს, რომელიც წამოქმნილია პროექტთან დაკავშირებით.

როგორც წესი, საპროცენტო განაკვეთებს გააჩნიათ ნომინალური და არა რეალური გამოხატულება. სხვა სიტყვებით, თუ ვყიდულობთ სახაზინო ვექსილს, მთავრობა გვპირდება, დავუშვათ, 10000 დოლარის გადახდას. მაგრამ არ არსებობს გარანტია იმასთან დაკავშირებით, რის ყიდვას შევძლებთ ამ 10000 დოლარით. ინვესტორები ამას იღებენ მხედველობაში პროცენტის განაკვეთის საფუძვლის განსაზღვრის დროს.

მაგალითად, დავუშათ,  აშშ ერთწლიანი სახაზინო ვექსილების საპროცენტო განაკვეთი ტოლია 8 %-ის და რომ მომდევნო წელს მოსალოდნელი ინფლაცია შეადგენს 6%-ს. თუ ვიყიდით ვექსელს, შემდგომ დააბრუნებთ უკან მის ძირითად ღირებულებას და პროცენტს იმ დოლარებში პირველი პერიოდისთვის, რომლებიც ღირს 6%-ით ნაკლები  დღევანდელ დოლართან შედარებით:

რამდენია 10800 დოლარის შემოსავლის რეალური მსყიდველობითი უნარი? მოდით განვსაზღვროთ მსყიდველობითი უნარი მიმდინარე დოლარებში. დავიყვანოთ პირველი პერიოდის დოლარები მიმდინარე დოლარებამდე შემდეგი გზით: გავყოთ ისინი 1,06-ზე (1 დამატებული ინფლაციის მოსალოდნელი ტემპი).

 ეს არის თამასუქის მფლობელის რეალური ჯილდო: 

ამრიგად, შეგვიძლია ვთქვათ შემდეგი: „სახაზინო თამასუქის ნომინალური მომგებიანობის ნორმა შეადგენს 8%-ს“ ან: „მისი მოსალოდნელი რეალური მომგებიანობის ნორმა ტოლია 1,9%-ის“. შევნიშნავთ, რომ ნომინალური განაკვეთი ზუსტად ცნობილია, მაშინ როდესაც რეალური განაკვეთი მხოლოდ მოსალოდნელია. ფაქტობრივი რეალური განაკვეთის გაანგარიშება შეუძლებელია პირველი პერიოდის დადგომამდე, სანამ არ გახდება ცნობილი ინფლაციის ტემპი.

თუ დისკონტის განაკვეთი აიღება ნომინალურ გამოხატულებაში, მაშინ ფულადი სახსრების ნაკადიც აუცილებლად უნდა შეფასდეს ნომინალურ გამოსახულებაში სარეალიზაციო პროდუქციის ფასების მოძრაობის ტენდენციების, შრომითი და მატერიალური და სხვ. დანახარჯების გათვალისწინებით. ყოველივე ეს გულისხმობს უფრო რთული გაანგარიშების წარმოებას, ვიდრე უბრალოდ ერთიანი მოსალოდნელი ინფლაციის ტემპების გამოყენებას ფულადი სახსრების ნაკადის ყველა კომპონენტთან მიმართებაში. მაგალითად, შრომითი დანახარჯების ღირებულება ერთი საათის მუშაობაზე ჩვეულებრივ იზრდება უფრო სწრაფად, ვიდრე სამომხმარებლო ფასების ინდექსი შრომის ნაყოფიერების ზრდის შედეგად. ინფლაციის ზრდასთან ერთად არ იზრდება საამორტიზაციო ანარიცხებთან დაკავშირებული საგადასახადო ფარი. ის მუდმივი სიდიდეა ნომინალურ გამოხატულებაში, რადგან აშშ-ს საგადასახადო კანონმდებლობა ითვალისწინებს აქტივების თავდაპირველ ღირებულებაზე ცვეთის დარიცხვას [4,15].

რა თქმა უნდა, არ იქნება შეცდომა, თუ მოვახდენთ ფულადი სახსრების რეალური ნაკადების დისკონტირებას დისკონტის რეალური განაკვეთის მიხედვით, თუმცა ეს მიღებული არ არის. არსებობს უბრალო მაგალითი, რომელიც გვიჩვენებს ორი მეთოდის ეკვივალენტურობას. დავუშვათ, ჩვენი ფირმა ჩვეულებრივ პროგნოზირებს ფულადი სახსრების ნაკადს ნომინალურ გამოხატულებაში და ახდენს მათ დისკონტირებას ნომინალური განაკვეთით 15%. თუმცა მოცემულ ცალკეულ შემთხვევაში  ვიღებთ ფულადი სახსრების ნაკადს პროექტის მიხედვით, რეალურ გამოხატულებაში შეფასებულს, ანუ მიმდინარე დოლარებში“.

ალბათ არასწორი იქნებოდა ფულადი სახსრების რეალური ნაკადის დისკონტირება 15%-იანი განაკვეთით. ჩვენ გვაქვს ორი ალტერნატივა: ან გადავიყვანოთ ფულადი სახრების ნაკადი ნომინალურ გამოხატულებაში და მოვახდინოთ დისკონტირება 15%-ით, ან გამოვთვალოთ დისკონტის რეალური განაკვეთი და გამოვიყენოთ იგი ფულადი სახსრების რეალური ნაკადების დისკონტირებისთვის. ორივე გზას მივყავართ ერთი და იმავე შედეგამდე [4,12].

დასკვნა

ზემოთქმულიდან გამომდინარე, დასკვნა საკმაოდ მარტივია: ფულადი სახსრების ნომინალური ნაკადების დისკონტირება უნდა მოხდეს დისკონტის ნომინალური განაკვეთით. ფულადი სახსრების რეალური ნაკადების დისკონტირება კი უნდა მოხდეს დისკონტის რეალური განაკვეთით. ამ პრინციპის უტყუარობა ზოგჯერ მაინც ირღვევა. მაგალითად, 1974 წელს ირლანდიაში ადგილი ჰქონდა პოლიტიკურ მღელვარებას, რომელიც გამოწვეული იყო ხელისუფლების მიერ Bula Mines- წილის შესყიდვით. მთავრობის მიერ გადახდილი 40 მლნ ფუნტი სტ. ფასდებოდა ამ ფირმის შესატყვისი ღირებულებით. მაგრამ კონსულტანტების ერთი ჯგუფი თვლიდა, რომ კომპანიის ღირებულება ტოლი იყო 8 მლნ ფუნტი სტერლინგის და მეორე თვლიდა, რომ ეს ღირებულება შეადგენდა 104 მლნ ფუნტ სტერლინგს. მართალია, ეს შეფასებები ჩატარდა ფულადი სახსრების ნაკადების განსხვავებულ პროგნოზებზე დაყრდნობით, სხვაობა მნიშვნელოვანწილად გამოწვეულია დისკონტის რეალური და ნომინალური განაკვეთების ერთმანეთში არევით.